Kurtuluş savaşının önde gelen komutanlarından Kazım
Karabekir Paşa, 15. Kolordu Komutanı olarak Doğu Anadolu ‘da görev yapmıştır.
Görevi süresince başarılı askeri faaliyetlerinin yanında bölgenin sosyal,
kültürel ve eğitim alanında da kalkınması için önemli görevler üstlenmiştir.
Yıllardır süren savaşların sonucunda Doğu vilayetlerinde binlerce şehit çocuğu,
yetim ve öksüz kalmış çocuk bulunmaktaydı. Bu çocukların yaşam mücadelelerini
kazanmaları ve hayata tutunmaları için birinin onların elinden tutması
gerekiyordu. Bunu n sonucunda çok iyi bir komutan olmasının yanında çok iyi bir
insan olan Kazım Karabekir bu amaç uğruna çaba gösterdi ve o çocukların topluma
kazandırılması için, eğitim öğretim görebilmeleri için elinden geleni yaptı.
Kazım Karabekir’in bu yöndeki faaliyetleri Doğuya geldiği
ilk günlerden itibaren başladı. Asıl çalışmalarına Erzurum’da başlayan
Karabekir kimsesiz çocuklara meslek kazandırmak için yetim yurdundan aldığı 12
yaşından küçük 33 çocuğu iki kolorduluk sanayi takımlarına dâhil etti.
Erzurum’daki fiziki şartların sayısı gittikçe artan yardıma muhtaç çocuklara
yeterli gelmediğinden hasar görülmüş binalar onarıldı. Şartların sağlanmasıyla
yatılı okullar anaokulu ve ilkokul bunların yanında mesleki eğitim verilen
okullara da önem verildi.1 Mayıs 1920’de Erzurum halkının da katıldığı bir
programda, kurmuş olduğu bu teşkilata Gürbüz Çocuklar Ordusu Teşkilatı adını
verdiğini ilan etti.
Bu faaliyetler sırasında Kars Zaferi’nin kazanılmasıyla
Kazım Karabekir, Sarıkamış’ı karargâh merkezi haline getirdi. Kazım Karabekir
Ruslardan kalma modern binaları Çocuklar Ordusu Teşkilatı içinde bulunmaz bir
fırsat olarak görmüş ve burayı Çocuklar Kasabası haline getirmek istemişti.
Böylece Erzurum’da başlatmış olduğu eğitim faaliyeti Sarıkamış’ta artarak devam
etti.
Buradaki eğitimini tamamlayan öğrenciler Doğu vilayetlerinde
sağlık alanında hizmet vermeye başladılar. Kazım Karabekir Çocuklar Kasabası
adını verdiği Sarıkamış’ta çok sayıda kurs da açmıştı. Açılan ebelik, dişçilik,
sineme ve fotoğraf kursları ile bölgede ihtiyaç duyulan meslek elemanı
yetiştirilmesine çalışıldı. Bu kurslar çok sayıda fakir ve kimsesiz çocuğun
meslek sahibi olmasını sağladı.
1922 yılına gelindiğinde Çocuklar Ordusu Teşkilatı;
Sarıkamış, Trabzon, Kars, Kağızman, Beyazıt, Iğdır, Ardahan, Artvin, Rize,
Sürmene ve Erzincan dâhil olmak üzere 17 Alay halinde örgütlenmişti. Karabekir
yalnızca yetim Müslüman çocuklara değil yetim Ermeni çocuklarına da aynı
muameleyi yapmıştır.
Kazım Karabekir, bu çalışmalıyla yetim, öksüz çocuklara
sahip çıkmış onları sefaletten kurtarmıştır. Tüm bu yaptıkları için kendisine
Yetimler Babası denmiştir.
Gizem Bakan
Gizem Bakan
